Soms komt er zo’n boek uit. Zo’n boek waarvan je hoopt dat elke leider in elke organisatie het leest. Een boek dat een visie op leiderschap omschrijft waarin zó veel potentie opgesloten ligt. En dat dan ook nog eens heel helder én praktisch weet over te brengen. Het boek Systems Inspired Leadership, geschreven door Frank uit de Weerd en Marita Fridjhon is zo’n boek. Ik kan het niet laten deze tip met je te delen!
Waarom is dit boek zo belangrijk?
De wereld rammelt, dat zal je vast niet ontgaan zijn. De complexiteit is groot en de snelheid waarmee veranderingen elkaar opvolgen neemt alleen maar toe. De druk, stress, wantrouwen, angst en isolatie zijn voelbaar toegenomen, niet alleen in organisaties, maar ook in de politiek en in de samenleving.
Traditionele visies op leiderschap, waarin de leider top-down bestuurt en alle oplossingen hoort te weten, zijn niet meer effectief in deze context. Het is een illusie dat één persoon aan de top van een organisatie hét antwoord heeft op al die complexe uitdagingen. Dat besef bestaat gelukkig steeds breder. Maar welk leiderschap werkt dan wel? ‘Systems Inspired Leadership’ (SIL) biedt een alternatieve visie op leiderschap. Een visie die uitgaat van het idee dat leiderschap een collectieve rol is in organisaties. Een visie die – zoals Marita en Frank ook in de ondertitel van hun boek opschrijven – organisaties helpt om richting te vinden in verandering, om wendbaarder te zijn en om samenwerking te bevorderen.
Leiderschap geinspireerd door systemen?
Centraal in de leiderschapsvisie van SIL staat de focus op relatiesystemen. En dat is echt een compleet andere manier van kijken dan veel mensen gewend zijn. Zeker in de westerse wereld hebben we de neiging om te kijken naar individuen en naar delen van het geheel. SIL kijkt naar het hele web van relaties tússen al die onderdelen. We maken allemaal onderdeel uit van een groter geheel, en het geheel is méér dan alleen de optelsom van de onderdelen. Er zit dan ook zo veel wijsheid en kracht opgesloten tússen alle onderdelen. SIL is een visie op leiderschap waarbij die die collectieve wijsheid van systemen wordt aangeboord.
Kan ik ook leren hoe ik een Systems Inspired Leader kan worden?
Wat ik mooi vind aan het boek, is dat Marita en Frank niet
alleen het concept van SIL beschrijven, maar ook praktische bruikbare
aanwijzingen geven hoe je jezelf tot Systems Inspired leader kunt ontwikkelen. Iedereen
vult leiderschap natuurlijk op zijn of haar eigen unieke manier in. Maar wat
zijn nu de cruciale competenties die Systems Inspired Leaders in staat stellen
om die collectieve wijsheid aan te boren? Uit interviews met 30 leiders die SIL
al toepassen, destilleerden Marita en Frank vijf competenties die deze leiders
met elkaar gemeen hebben. Zij besteden een groot deel van het boek aan deze
competenties. Dat doen ze op een hele praktische wijze. Zo geven ze concrete
tips hoe je jezelf deze competenties eigen kunt maken. Daarnaast beschrijven ze
per competentie een aantal praktische toepassingsvormen.
Welke competenties hebben Systems Inspired Leaders met elkaar gemeen?
De competenties die SIL-leiders hebben ontwikkeld om de
collectieve wijsheid van het systeem aan te boren, zijn samen te vatten met de
afkorting S-CI-R-E-S:
S: Seeing, hearing and sensing the System
Je bent in staat om het geheel en de patronen die zich afspelen te zien, in plaats van te kijken naar de individuele onderdelen. Je luistert naar alle stemmen in een systeem en beschouwt elke individuele stem ook als een geluid dat iets zegt over het geheel. En je kunt het benoemen op het moment dat er veranderingen plaatsvinden in de ‘atmosfeer’.
CI: Holding Conscious and Intentional relationship
Je realiseert je dat een systeem op verschillende momenten een andere energie nodig kan hebben, en je bent in staat om bewust en met intentie te kiezen vanuit welke energie je handelt in die relatie.
R: Revealing the system to itself
Je bent in staat om het zelfbewustzijn van een systeem te vergroten door het een spiegel voor te houden en terug te geven wat er in het systeem gebeurt. Je doet dat op neutrale wijze, zonder te oordelen.
E: Working with conflict to facilitate Emergence
Je rent niet weg voor conflicten. Sterker nog: je ziet een conflict als een signaal dat er iets nieuws probeert te ontstaan. Je durft ‘in het vuur’ van het conflict te blijven zitten. Het lukt je om de negativiteit te verminderen en je begeleidt het team door fasen van conflict.
S: Co-creating Systems Inspired Safety
Je bent in staat om samen met het team een veilige plek te creëren, waar mensen zich durven uitspreken en zich kwetsbaar op durven stellen. Juist in afwijkende meningen of in conflicten zit soms informatie verborgen over nieuwe mogelijkheden. Dat betekent dat je een vruchtbare bodem nodig hebt waarin die geluiden tot uiting kunnen komen.
Deze competenties staan zeker niet los van elkaar, maar hebben juist een grote mate van onderlinge afhankelijkheid. Tot zover ‘the DOING side’ van SIL, in een notendop.
Wat betekent SIL voor ‘the BEING side’ van leiders?
Hoe je DOET en wie je BENT als leider gaan natuurlijk hand-in-hand. Voor veel leiders vormt het SIL-pad ook een persoonlijke ontdekkingsreis, waarin je nooit bent uitgeleerd. Een pad waarin je ervoor kiest om zelf kwetsbaar én dapper te zijn. Een pad dat je uitdaagt om je eigen oordelen uit te stellen en nieuwsgierig te zijn naar andere waarheden dan die van jou. Waarbij het belangrijk is dat je je eigen waarden, drijfveren, angsten en trauma’s kent.
Waarom zou ik SIL willen implementeren?
Frank en Marita hebben in hun boek tientallen verhalen opgenomen over de positieve impact van SIL. De mensen die zij interviewden voor hun boek waren enthousiast over wat SIL hen heeft gebracht, zowel op persoonlijk als op professioneel vlak. Zij onderscheiden daarbij vijf gebieden waar SIL impact op heeft:
- Duurzame resultaten: “We groeien 8% dit jaar, tegen lagere kosten. We ontwikkelen allerlei nieuwe producten die we sneller weten te lanceren.”
- Wendbaarheid en innovatie: “Als we vertrouwen op het systeem, kunnen we veel sneller reageren en kunnen we actuelere en relevantere resultaten leveren.”
- Samenwerking en wij-cultuur: “Hoe willen we hiermee omgaan? Welke problemen komen we tegen? En hoe kunnen we die samen oplossen?”
- Betrokkenheid en verbondenheid: “Mensen voelen zich veel trotser dat ze bij onze afdeling horen, en het is veel makkelijker om talent aan ons te binden.”
- Persoonlijke groei en welzijn: “Als leider voel ik me enorm opgelucht. Ik hoef het niet allemaal zelf te weten, en ik ben veel beter in staat de intelligentie van andere aan te boren. Dat levert minder stress op voor mezelf en voor anderen.”
Toch erkenden de geïnterviewden ook dat het niet altijd eenvoudig was. In het boek worden een aantal veelgenoemde uitdagingen aangehaald, en daarnaast ook een aantal aanbevelingen om SIL in de praktijk te brengen.
Zou ik dit boek moeten lezen?
Een boek over Systemische ontwikkeling schiet – misschien wel per definitie – te kort. Hoe kun je de complexiteit van dit gedachtengoed bijvoorbeeld volledig over de bühne krijgen als je alléén het visuele informatiekanaal gebruikt? Het rijkste systemisch besef ontstaat naar mijn idee juist door een combinatie van erover lezen of horen, erover van gedachten te wisselen, door nieuwe ervaringen op te doen, te experimenteren, door te reflecteren….
En toch. Als ik jou was zou ik het lezen. Omdat het je zeker aan het denken gaat zetten. Maar nog belangrijker: omdat het ontzettend praktische tips geeft waar je morgen meer aan de slag kunt. En dat is echt heel bijzonder, want veel andere boeken over Systemische ontwikkeling blijven conceptueel. Dit boek geeft echt handen en voeten aan wat je als leider kunt doen om jezelf te blijven ontwikkelen.
Helemaal onbevooroordeeld ben ik overigens niet. Het boek is gebaseerd op het gedachtengoed dat is ontwikkeld in de opleiding Organization & Relationship Systems Coaching (ORSC). Sinds ik die opleiding heb gevolgd en in 2015 mijn certificering hiervoor behaalde, werk ik zelf dagelijks met de principes waarop dit boek gebaseerd is. Ik weet uit ervaring hoeveel leuker, makkelijker en succesvoller samenwerking wordt als teams door een systemische lens kunnen kijken.
Waar kan ik nog meer te weten komen over dit onderwerp?
- Dan raad ik je zeker aan het boek Systems Inspired Leadership zelf te lezen.
- Een aantal praktische systemische oefeningen beschreef ik eerder al eens in dit artikel.
- Als je meer wil weten over de ORSC-opleiding, kun je een kijkje nemen op de website van het Center for Right Relationship (CRR). In Nederland worden de inschrijvingen voor deze opleiding georganiseerd via Schouten & Nelissen.
Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen over jouw eigen organisatie, je team, of je eigen leiderschap? Neem gerust contact met me op!
Mooi artikel Yvet! En meteen bruikbare tips dankjewel ✨
Leuk om te horen, Annetje!